Cern’de çalışmalarını sürdüren parçacık fizikçisi Prof. Rolf–Dieter Heuer Boğaziçi Üniversitesi’nde konuşma yaptı. Prof. Heuer Cern’de çalışma yapan Türk bilim adamlarından sözetti. Prof. Heuer, Cern Deneyinde Hadron Çarpıştırıcısı ile ulaşılan sonuçlara değindi.Cern deneyinde son gelişmeler nedir? Cern deneyinin amacı nedir?
Boğaziçi Üniversitesi’nde bir konuşma yapan Prof. Rolf–Dieter Heuer, bilimin evrensel bir barış dili olduğunu vurguladı. Konuşmasında uluslararası işbirliğinin önemine değinen Heuer, CERN bünyesinde yürütülen ATLAS ve CMS gibi dünya çapında önemli araştırmalarda Boğaziçi Üniversitesi akademisyenlerinin önemli katkılar sunduğunu belirtti.
Günümüzde bilim ve teknolojiye yatırımın zorlaştığını belirten Heuer, “Dünyanın, insanlığın ve kalkınmanın sürdürülebilir olması için bilim şarttır. Bilim ve araştırma olmadan bunu sağlayamayız. Evrenin başlangıcı ve dış sınırlarına ulaşmamız gerekiyor. Hala bilinmeyenler için araştırmalar yapılması gerekiyor” dedi.
Bilim Evrensel Bir Dil
Küresel bilim çalışmaları çerçevesinde artık ”Bilim üzerinden diplomasi” kavramının da yerleştiğini kaydeden Heuer, bugün halen evrenin yüzde 95’ininin, maddenin yüzde 70’inin karanlıkta olduğunu ve bu karanlığı açmak için daha ileri düzeyde teknoloji ile araştırma yapılmasının, bunun içinde üniversitelerdeki araştırma yatırımlarının artmasının gerekliliğinin öneminin altını çizdi.
Türkiye’nin CERN’e 2015 yılında üye olduğunu belirten Heuer, halen 130 Türkbilim adamının CERN bünyesinde çalışmalarını sürdürdüğünü de sözlerine ekledi.CERN’de yürütülen ve atomun parçalanması ve evrenin gelişimi üzerindeki en önemli araştırmalar olarak kabul edilen ATLAS ve CMS’de Boğaziçi Üniversitesi akademisyenlerinin de yer aldığını belirten Heuer, bilimin tüm dünyada üniversitelerde geliştirilmesi gerektiği vurguladı.
CERN Deneyi Nedir
CERN, İsviçre ve Fransa sınırında yer alır ve oldukça büyük bir fizik laboratuvarıdır. CERN’de Tanrı Parçacığı’nı yani Higgs bozonunu bulmak için yapılan protonların protonlarla çarpıştırılması esasına dayanan deneyin adı “CERN deneyi” dir. CERN’de çalışan Türk Bilim Adamları’da bulunmaktadır.
CERN’de yüzlerce bina ve 3000 personel (fizikçiler ve destek personeli) vardır. Bu personelden 100 kadarı kuramsal fizikçilerdir. Diğerleri ise, çeşitli kuramların araştırıldığı deney düzeneklerinin projelerini hazırlayan, yapımını sağlayan ve deneyleri yürüten deneysel fizikçiler ve mühendislerdir. CERN’in kendi personeline ek olarak dünyanın yüzden fazla ülkesinden yaklaşık 10000 kadar fizikçi ve mühendis de CERN’de yer almaktadır.
CERN Deneyi Son Gelişmeler Nelerdir?
LHC, SPS den alacağı 450 GeV enerjilik protonları 7 bin GeV (7 TeV ) enerjiye çıkaracak. Deneyde iki proton demetinin birbirlerine çok yakın ama aksi yönde dönmelerini sağlamak için süper iletken elektromıknatıslar kullanıldı. Süper iletkenlik sağlamak için mıknatıslar -271 dereceye kadar soğutuluyor, bu soğukluk mutlak sıfırın sadece 2 derece üzerinde bulunuyor. Beklentiye göre 2 proton demeti 4 deney noktasında birbirleriyle yaklaşık 40 MHz’te çarpıştırılacak ve çarpışmalardaki toplam enerji 14 TeV olacak.
Çarpışmalarda üretilmesi beklenen mikro kara delikler ve gizemli cisimlerin dünyayı yok edeceği ve solucan delikleriyle zamanda yolculuğun mümkün olabileceği söylentilerine rağmen CERN bilim insanları böyle bir durumun olamayacağını belirtti. Standart modele göre LHC’de kara delik oluşması için gereken şartlar bulunmuyor.
Bazı genişletilmiş standart modellerde, bilinen 3 uzay + 1 zamandan fazla boyutlar olduğu önerilir ve bu boyutlardan dolayı LHC’de mikro kara deliklerin oluşması beklenir. Ama Hawking radyasyonuna göre bu mikro kara delikler çok hızlı ışınım yayarak kısa süre içerisinde kendi kendilerine yok olacak, yani tamamen zararsız görünüyor. Bilim adamlarının bu açıklamasına rağmen ünlü astrofizikçi Michael Gamabunta bu karadeliklerin büyüyerek dünyayı yok edebileceğini ifade etti.
Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) Genel Müdürü Rolf Heuer, 27 kilometrelik tünele iki parçacığın bırakıldığını ve bunların yeniden dönmeye başladığını söyledi. Heuer, beklenen enerji çarpışmalarının bir aydan önce gerçekleşmeyeceğini belirtti. İkinci üç yıllık çalıştırma için hazırlanan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın bu yeni enerji seviyesiyle gelecekteki keşifler için yeni ufuklar açacağı ifade ediliyor.
Işık Hızı Aşıldı mı?
Ayrıca CERN bilim adamları, üç yıl süren deneylerin son aşamasında atomdan küçük nanopartikülleri ışık hızından daha hızlı seyahat ettirmeyi başardıklarını açıkladı. CERN’in sözcüsü Antonio Ereditato, Cenevre’den İtalya’nın Gran Sasso kentine nötrinoları (kütlesi olmayan temel parçacıklar) saniyede 300 bin km olan ışık hızından 60 nanosaniye daha hızlı göndermeyi başardıklarını belirtti.
Sözcü Antonio Ereditato, bu kez sonuçlardan emin olduklarını söyledi. Albert Einstein’a göre hiçbir şey ışıktan daha hızlı hareket edemez. Ancak doğrulandığı takdirde bu deney, Albert Einstein’ın Özel Görelilik Kuramı’nın bazı kısımlarını tersine çevirebilir, evrenin nasıl işlediğini açıklayan yasalar altüst olabilir.
CERN Deneyi Üzerinde Çalışan Prof. Rolf–Dieter Heuer Boğaziçi Üniversitesine Geldi – CERN Deneyi 2016 Son Gelişmeler Nelerdir? haberini Haber Gri adresinden okuyabilirsiniz