Karadağ Nerede? NATO Karadağ’ı İttifak’a Katılmaya Neden Davet Etti?

NATO Karadağ’ı İttifak’a katılmaya neden davet etti? Karadağ nerede? NATO için neden önemli?  NATO, 16 yıl önce bombaladığı Balkan ülkesi Karadağ’ı ittifakın 29’uncu üyesi olmaya davet etti. Rusya uzun süredir NATO’yu böyle bir hamlede bulunmaması için uyarıyordu.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “NATO dışişleri bakanları, Karadağ’ın 29’uncu üye olması yönünde gerekli müzakereleri başlatmak için tarihi bir karar aldı” dedi.

Reuters haber ajansı, “eski komünist ülkeye üyelik yolunu açan” kararı duyuran Stoltenberg’in, Brüksel’deki NATO dışişleri bakanları toplantısında yaptığı konuşmada “Karadağ’ı kutluyoruz” dediğini aktardı. Stoltenberg, “Bu, çok güzel bir ittifakın başlangıcı” dedi.

NATO, 1999’da Kosova’daki Müslüman Arnavutlara yönelik etnik temizlik girişimini engellemek için yaptığı askeri müdahale kapsamında, Sırbistan ve Karadağ’ı bombalamıştı.

Karara tepki gösteren Rusya, NATO’ya katılması durumunda Karadağ ile ortak projeleri iptal edeceklerini açıkladı. Rusya Federasyon Konseyi’nin savunma komitesi başkanı Viktor Ozerov, bu durumda askeri alandakiler dahil olmak üzere tüm projelerin baltalanmış olacağı uyarısını yaptı.

Arnavutluk ve Hırvatistan’ın 2009 yılındaki katılımlarının ardından NATO’nun Balkan ülkelerinden birine yaptığı bu ilk davete, Rusya’nın karşı olduğu biliniyor.

LAVROV “PROVOKASYON” DEMİŞTİ

Eski Yugoslavya cumhuriyetlerinden Karadağ’ın NATO üyeliğine karşı çıkan Rusya; böyle bir adımın, Batı Balkanlar’da yakalanması hedeflenen istikrar için tehdit oluşturacağını savunuyor. Rusya’dan geçen hafta yapılan açıklamada, “Böyle bir hamle; ne Balkanlar’a, ne de Avrupa’ya barış ve istikrar getirir… Sadece Rusya ile NATO arasındaki ilişkileri daha da karmaşık hale getirir” denilmişti.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Eylül ayındaki açıklamasında, NATO’nun genişletilmesini “bir hata, hatta provokasyon” olarak nitelemişti

RUSYA’YA MESAJ

Hürriyet Gazetesi Brüksel Temsilcisi Güven Özalp’e göre; özellikle Rusya tarafından sürekli tartışma konusu yapılan “NATO’nun açık kapı politikasının” sürdüğünü de gösteren karar, Rusya ile NATO arasında son yıllarda zorlu bir sürece giren ilişkileri daha da karmaşıklaştırma potansiyeli taşıyor.

NATO yetkilileri, adımın Rusya’nın hoşuna gitmeyeceğini bildiklerini ancak Karadağ’a yapılan davetin Moskova’ya, “NATO’nun doğuya doğru genişlemesi konusunda veto hakkın yok” mesajı niteliğinde olduğunun altını çiziyor.

DİĞER ÜLKELERLE SÜRECEK

Geçtiğimiz yıllarda genişlemeye daha fazla ağırlık veren NATO, 2009’dan bu yana yeni üye almamıştı. Genişleme sürecinde Makedonya, Bosna-Hersek ve Gürcistan sırada bekliyor. Makedonya’nın üyeliğinin önündeki en önemli engel Yunanistan’la yaşadığı isim sorunu. Diğer iki ülke ise çeşitli alanlarda bazı reformları devreye sokamadığı için süreç ağır işliyor.

Karadağ’ın üyeliğinin gelecek yıl 8-9 Temmuz’da Polonya’nın başkenti Varşova’da yapılacak NATO Zirvesi’nde resmileştirilmesi bekleniyor.

KARADAĞ NEREDE?

Balkanlar’da bir ülkedir. Doğusunda Arnavutluk ve Kosova, kuzeyinde Sırbistan, batısında Hırvatistan, Bosna-Hersek, güneyinde Adriyatik Denizi yer alır. Başkenti, Podgorica’dır (eskiden Titograd). Anayasasında Karadağ “demokratik, refah ve çevreci bir ülke” olarak tanımlanır.

Karadağ, eski Yugoslavya’yı oluşturan altı cumhuriyetten biriydi. Yugoslavya’nın parçalanmasından sonra Karadağ, Sırbistan’ın zorlamasıyla yeni Yugoslavya’ya katılmıştır. Karadağ’ın çabalarıyla 2003 yılında Sırbistan-Karadağ olarak daha esnek bir federasyon çatısı oluşturulmuştur. Karadağ, 21 Mayıs 2006 Pazar günü yapılan referandumda çıkan % 55,5’lik evet oyu ile ise bağımsız olma kararı almıştır. 3 Haziran 2006’da ise Karadağ Parlamentosu, referandumda çıkan sonuca dayanarak Karadağ’ın bağımsızlığını ilân etti.

NATO Dışişleri Bakanları, Rusya’nın itirazlarına karşın eski Yugoslavya’yı oluşturan altı cumhuriyetten biri olan Karadağ’ı 29. üye olarak ittifaka davet etti.

Karadağ’ın eski halkı Arnavutlardan oluşur. VII. yüzyılda İmparator Herakliyus zamanında, Sırplar da oraya yerleştirilmiştir. Osmanlılar, Rumeli’ye geçip fetihlere giriştikleri sıralarda Karadağ, Venedik Cumhuriyeti’nin tabiiyetinde idi. Osmanlı Devleti’nin Karadağ’daki fetihleri Sultan I. Murad dönemine rastlar. Zira ilk Osmanlı-Karadağ çatışması da I. Murat döneminde yaşanmıştır. İkinci Osmanlı-Karadağ çatışması Sultan I. Bayezid döneminde olmuştur. Bu seferde Osmanlı kuvvetleri Üsküp’ten çıkıp Zveçan ve Yeleç üzerinden Lim ve Tara nehirlerine kadar ulaşmıştır. Osmanlı Devleti’nin Karadağ’daki asıl fetihleri ise Fatih Sultan Mehmet döneminde olmuştur. Aslında Osmanlı Karadağ’ı tam olarak hakimiyetine almadı. Fatih, Karadağ’a bir nevi özerklik statüsü verdi ve bu durum Karadağlılar tarafından 1878 yılında Osmanlı’dan ayrılana kadar kullanıldı. Karadağlılar Osmanlı Devleti’nin hakimiyetine girişinden itibaren çok sayıda isyan çıkartmışlardır. Örneğin 1711, 1712, 1714 isyanlarını çıkartmışlardır. Bununla birlikte Hersek isyanına da destek vermişlerdir.[6]

1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusya’nın yanında yer alan Karadağ, Osmanlı ordusunun önemli bir kısmını Balkanlarda meşgul etmiş ve savaşın Rusya lehine dönmesinde büyük bir etken olmuştur. Savaş sonrası imzalanan Ayastefanos ve hemen ardından Berlin Antlaşması’yla bağımsızlığını kazanan Karadağ, böylece devletler platformunda yerini almıştır. Bağımsızlığını kazanmasının ardından onu ilk tanıyan Osmanlı Devleti olmuştur. Bağımsızlıkla birlikte Osmanlı Devleti ile diplomatik ilişkiler hız kazanmış ve çok önemli aşamalar kaydedilmiştir. Bu dönemde iki devlet ilişkilerinin iyi bir düzeye gelmesinde, hiç şüphesiz II. Abdülhamid’in Balkan politikasında sergilediği tavrın önemli bir rolü vardır. Nikola Petroviç ile yakın dostluğu, iki devletin politikalarına da yansımıştır. ıı. Abdülhamid döneminde, 30 yılı aşkın bir süre, küçük sınır çatışmalarını bir kenara bırakılırsa, iki devlet arasında barışın hakim olduğu bir süreç göze çarpmaktadır. İlki 1883 ve ikincisi 1899 yıllarında olmak üzere Karadağ Prensi Nikola, Sultan Abdülhamid’in davetlisi olarak İstanbul’a gelmiş, törenlerle karşılanarak şaşaalı gösterilerle ağırlanmıştır.

II. Abdülhamid döneminde İstanbul Büyükçekmece başta olmak üzere Zonguldak Ereğli gibi yerlerde, taş işçisi, kuyucu, maden işçisi, bekçilik vb. iş kollarında çalışan Karadağlıların sayısında artış görülmüştür. Bunun yanında İstanbul’daki okullarda bizzat Abdülhamid’in bursuyla okuyan müslüman ve hristiyan Karadağlıların sayısı önemli bir seviyeye ulaşmıştır. Türkiye’de yaşayan Boşnakların önemli bir kısmı 1910’lu yıllarda Karadağ’dan gelmiştir.

Etnik yapı

1991 sayımına göre Sırplar, Sırbistan-Karadağ federasyonunun toplam nüfusun % 69’nu oluşturmaktaydı. Karadağlılar ise toplam nüfusun % 5’ni, Karadağ nüfusunun % 62’sini oluşturuyordu. Slav olmayan Arnavut azınlık ülkedeki 2. büyük gruptu ve resmi tahminlere göre toplam nüfusa oranları % 17’ydi.

1965’ten sonra Sırbistan ve Karadağ’dan gelişmiş Avrupa ülkelerine ve Kuzey Amerika’ya sürekli göç yaşanmıştır. Eski Yugoslavya’nın dağılmasını ve Hırvatistan ile Bosna-Hersek’teki savaşı takip eden yıllarda göç Sırbistan ve Karadağ’a yönelmiştir. Mülteci sayımı sonucunda 1996 yılı ortalarında 566.200’ü mülteci statüsünde olan 646.000 kişi tespit edilmiştir. 79.700 kişi ise diğer cumhuriyetlerde yaşayan Sırp ve Karadağlılar ya da Yugoslavya’ya mülteci olarak gelip Yugoslav vatandaşlığına geçmiş kişilerdir.

Önemli şehirler

2003 Nüfus Sayımına Göre

Podgorica (başkent; 169.132)
Nikšić (58.212)
Pljevlja (21.377)
Bijelo Polje (15.883)
Herceg Novi (12.739)
Berane (11.776)
Cetinje (Çetine) (15.137) Eski krallık başkenti
Budva (10.918)
Tivat (9.467)
Rožaje (9.121)
Dobrota (8.169)
Danilovgrad (5.208)
Bijela (3.748)
İgalo (3.754)
Kolašin (2.989)

Spor

Karadağ’daki en popüler sporlar futbol, basketbol, su topu, voleybol ve hentboldur. Ülkedeki diğer önemli sporlar boks, atletizm, masa tenisi ve satrançtır.

Önceki dönemlerde yani Karadağ, Yugoslavya ülkesinin bir parçasıyken Karadağlı insanlar bu ülkenin milli takımlarında mücadele ediyorlardı. 24 Mart 2007 tarihinde Karadağ tarihinin ilk futbol maçını Macaristan ile Podgorica Stadında oynadı. Bu dostluk maçını Karadağ 2-1’lik skorla kazandı. Karadağ’ın en önemli iki futbol kulübü başkent Podgorica’da kurulmuş olan FK Budućnost Podgorica ve Nikšić şehrinin FK Sutjeska Nikšić ekipleridir. Karadağ Ulusal Olimpik Komitesi 2007 yılının haziran ayında Uluslararası Olimpiyat Komitesine üye olarak katılmıştır. Karadağ’ın bağımsız bir ülke olarak katıldığı ilk Olimpiyat Oyunları 2008 tarihinde Pekin’de yapılan 2008 Yaz Olimpiyatları olmuştur. Ayrıca Karadağ, Sırbistan ile birlikte EuroBasket 2005 turnuvasını sunmuştur.

Su topu genellikle ülkenin ulusal sporu olarak lanse edilir. Karadağ, 13 Temmuz 2008 tarihinde İspanya’nın Málaga kentinde düzenlenen Avrupa Şampiyonasında Sırbistan’ı 5-5 ve 6-5’lik skorlarla yenmiştir. 2009 yılında düzenlenen FINA Erkekler Su Topu Dünya Liginde altın madalya kazanmışlardır. Kotor merkezli su topu ekibi PVK Primorac, 2009 yılında LEN Şampiyonlar Ligi şampiyonu oldu. Karadağ’ın bir numaralı su topu liginde altı takım yer almaktadır. Bu altı takımdan şu dördünün bütçesi bir milyon avrodan fazladır: VK Primorac Kotor, VK Jadran Herceg Novi, VK Budvanska Rivijera Budva ve VK Cattaro. Karadağ’ı 2008 Olimpiyat Oyunlarında temsil eden milli su topu takımı bu Olimpiyat Oyunlarında dördüncü sırayı yer almıştır.

Londra’da düzenlenen 2012 Olimpiyat Oyunlarında Karadağ bayan hentbol takımı, finalde Norveç’e 26-23’lük bir skorla yenilerek gümüş madalya almışlardı. Bu Karadağ’ın ilk Olimpiyat madalyası oldu.

Karadağ Nerede? NATO Karadağ’ı İttifak’a Katılmaya Neden Davet Etti? haberini Haber Gri adresinden okuyabilirsiniz